Sabtu, 21 September 2019

TUTUWUHAN

Tutuwuhan teh nya eta rupa-rupa tangkal atawa pepelakan.
Istilah nu patali jeung tutuwuhan, diantarana:



SESEBUTAN HUSUS PIKEUN AKAR


akar bagian tatangkalan anu aya di jero taneuh.
akar hawa akar nu barijil tina dahan tangkal caringin.
akar mayang dahan-dahan laleutik tina akar pancer.
akar pancer akar lulugu nu terus ka handap.
beuti akar nu ngabenggul sarta dagingan.
canir akar nu rubak nyerengkebeng (caringin, kiara, jsb).
jangkar akar nu tembong luhureun taneuh.




SESEBUTAN HUSUS PIKEUN TANGKAL


areuy pepelakan anu ngarambat.
bagedor gebog cau.
bodogol tangkal cau bagian nu pangjerona.
bogol bagian tangkal kawung, atawa tangkal cau nu panghandapna, tempat bijilna akar.
buku bagian antara dua ruas (awi, tiwu, jsb).
cangkokan dahan pepelakan nu kaian, nu bisa dipelakeun sanggeus akaran dina tangkalna.
catang tangkal kai nu geus ngagoler (garing) lantaran runtuh atawa dituar.
cumawene tangkal kawung nu geus meujeuhna disadap.
dahan bagian tutuwuhan nu bijil tina tangkal luhureun taneuh.
gebog kolokop daun cau anu ngabulen bodgolna sarta mangrupa tangkal cau sagemlengna.
geleuh bagian tangkal kai tengah-tengahna nu biasana beda warna sarta pangteuasna.
harupat bagian injuk nu siga nyere.
injuk bulu tangkal kawung nu hideung siga buuk.
iwung anak awi nu mangrupa boros keneh.
jarami tangkal pare nu geus garing.
kulit kai bagian tangkal kai pangluarna.
mamata bagian kai atawa awi nu teuas sarta buleud urut dahan.
merang awi bulu kalokop awi nu matak ateul.
pancar tangkal awi nu geus garing.
pangpung bagian dina tangkal kai, dahan (rangrang) nu paeh (garing).
papagan kulit kai nu rada kandel.
petetan bibit tutuwuhan anu teutik keneh.
ramat bagian gebog cau anu ranteng siga benang.
rangrang dahan anu geus teu aya daunna; regang.
regang dahan leutik.
rokrak dahan kai leutik atawa awi sateukteuk anu gular goler dina taneuh.
ruas bagian awi antara dua buku.
ruyung/gogor bagian nu teuas dina tangkal kawung.
salumpit kolokop dina unggal buku awi ngora anu engkena lesot karepna.
seler petetan atawa anak tutuwuhan nu ngadapur, saperti cau, honje, koneng, cikur, jahe, jsb.
setek dahan atawa tangkal tutuwuhan sateukteuk nu bisa dipelakeun sina jadi tangkal anyar.
sirung pitangkaleun atawa pidahaneun nu kakara bijil tina akar atawa tina dahan.
tangkal bagian tutuwuhan nu panggedena, catangna.
tunggilis tunggul tangkal jahe.
tunggul bagian tangkal sesa nuar.




SESEBUTAN HUSUS PIKEUN DAUN


balukang palapah daun kalapa atawa kawung bagian puhuna.
barangbang/baralak daun kalapa nu geus garing dina tangkalna.
daun bagian tutuwuhan anu lambaran, umumna warna hejo.
humbut pucuk tangkal kalapa, kawung, jsb.
janur pucuk kalapa nu semu koneng keneh.
kalakay daun nu geus kolot tur garing.
kararas daun cau nu geus garing.
koleang daun nu geus garing, nu ngoleang ragrag tina tangkalna.
nyere urat daun kalapa atawa daun kawung, sok dijieun sapu, seumat jsb.
palapah gagang daun anu panjang sarta rubak atawa buleud.
pucuk daun ngora.




SESEBUTAN HUSUS PIKEUN KEMBANG


alewoh kembang waluh.
ancal kembang bolang (taleus).
ancul kembang eurih.
angkruk/angkes kembang jeruk.
badaus kembang tiwu.
badul kembanmg koneng.
bolotot kembang cabe.
bosongot kembanmg bako.
bubuay kembamng hoe.
cacas/nyacas kembang lopang.
comrang kembang honje.
curiwis/ciriwis kembang kaso.
dingdet kembang sampeu.
eumbreuk kembang awi.
gelenye kembang genjer.
gojod/sedek kembang salak.
ingwang kembang gedang.
jalinger kembang jaat.
jamotrot kembang laja.
jantung kembang cau.
jelengut kembanmg cikur.
karuk kembang jambu batu.
katela kembang boled.
kesek/seleksek kembang limus.
lenyap/lumenyap kembang jambu aer.
mayang kembang jambe.
mencenges kembang cengek.
merekenyenyen kembang jengkol.
mencrong kembang terong.
olohok kembang kadu.
pelepes kembang kukuk.
pendul kembang peuteuy.
pengis kembang kawung.
pengit kembang leunca.
pudak kembang pandan.
puntung kembang jotang.
rinduy kembang muncang.
ringsang kembang pare.
suligar/sulikat kembang kalapa.
uceng kembanmg tangkil.
uing kembang jarak.
ulated kembang bawang.




SESEBUTAN HUSUS PIKEUN BUAH


a. Ngaran Pentil

biruluk buah kalapa nu kira-kira sagede caruluk, memeh jadi cengkir.
pentil bubuahan nu ngora keneh pisan.
semi pentil jagong.
tongtolang pentil nangka.


b. Ngaran Buah Ngora

cengkir kalapa ngora.
cicipir buah jaat nu ngora keneh.
duwegan kalapa ngora.
keceprek hiris ngora.
ketewel/lentud nangka ngora.
pakel buah mangga nu ngora keneh.


c. Ngaran Buah

benda buah teureup.
caruluk buah kawung.
gadog buah gintung.
jebug buah jambe.
kamal buah asem.
langgoko buah kiray.


d. Sifat Bungbuahan

bareubeu jambu aer nu geus tereh asak.
cumolat maggu nu warnana geus coklat, tereh asak.
dumewegan tangkil nu eusina keur meujeuhna siga duwegan.
gumading gedang nu warnana semu gading nyirikeun rek asak.
humaseum buah jeung sajabana nu haseum keneh tapi tereh asak.
kumapalang peuteuy atawa selong anu ngora keneh.
kumecrot buah pare nu eusina encer keneh.
lumayung buah anu nyirikan tereh asak.
lumeho duwegan nu keur meujeuhna siga leho.
lumiat jengkol nu keur meujeuhna liat.
rumangu pakel atawa hiris nu keur meujeuhna rangu.
rumegang cau nu keur meujeuhna.
sumagol hui nu keur meujeuhna.
tumoke cabe nu warnana hejo semu beureum nyirikeun tereh asak.
umamis jagong ngora nu keur meujeuhna amis.





SASATOAN

NGARAN ANAK SATO


aom anak lancah.
aum anak maung (jalu).
badal anak kancra.
balagendir anak kutu nu geur rada gede.
bangkanang anak banteng.
bayong anak deleg/gabus.
bebenjit anak bagong.
bedul anak bagong.
begog anak monyet.
begu anak bagong.
belo anak kuda.
bilatung anak ucing.
bocokok anak buhaya.
boncel anak deleg/gabus.
bonceret anak keuyeup.
buncit anak beurit.
burayak anak lauk nu laleutik keneh.
buruy anak bangkong.
ceme anak embe.
ciak anak hayam.
cingok anak bogo.
eneng anak munding.
hileud anak kukupu.
juag anak maung (bikang).
kebul anak lauk nu laleutik keneh.
kicik/kirik anak anjing.
kocolan/kokocolan anak deleg/gabus.
kuar anak kutu nu laleutik keneh.
kuntit anak belut.
leungli anak lubang.
kuuk anak bangbung.
menel anak gajah.
nanahaon anak lele.
nener/nanar anak bandeng.
pedet anak sapi.
pitik anak meri.
piyik anak japati.
sumamas anak bagong.
titit anak entog/meri.
utek-utek anak reungit.




SESEBUTAN HUSUS PIKEUN SORA SASATOAN


babaung sora anjing.
baceo disada teu eureun-eureun (manuk cangkurileung, beo, jst).
cungungngung sora anjing nu babaung.
denger sora jangrik anu tarik.
gagaoran sora ucing jalu nu neangan ucing bikang.
kokotak sora hayam bikang.
kongkorongok sora hayam jago.
manting sora anjing anu ngagogog terus-terusan (ngudag sato buruan).
ngaberele sora embe.
ngagaur sora maung anu bedas.
ngagerem sora maung lalaunan.
ngagogog sora anjing.
ngahiem sora kuda.
ngahieng sora reungit.
ngahiung sora bangbara.
ngahoshos sora entog.
ngantuk sora tikukur.
ngawekwek sora meri.
ngelak sora gagak.
recak sora lauk leutik.
recet sora manuk laleutik.
ricit sora manuk leutik (piit, peking, bondol, jsb).
sesegrok sora babi atawa bagong.

Minggu, 15 September 2019

Pidato penyerahan calon mempelai pria dalam bahasa sunda

Pangjajap Calon Panganten Pameget
Sarengsena ngucapkeun salam kalih bubuka, dilajengkeun kana biantara kalimah di handap ieu

"Bingah binarung bagja kalayan sugema, simkuring ngawakilan kulawarga bp.......kalih ibu......, langkung ti payun ngahaturkeun sewu nuhun laksaketi kabingahan, rehna sadongkapna ka ieu tempat alhamdulillah simkuring kalih rombongan parantos gasik ditampi enggal ditaros. Disarengan ku pameunteu anu marahmay endah ku saneskanten kasaean kalayan leubeut meuhpeuy ku welas asih, mugia tepang munggaran urang sadaya dina siang ieu sing ngajantenkeun paripis pamatri asih simpay katresna sasmitra tambara baraya. Kalih ti eta oge ngahaturkeun salam silaturahmi mugia pangersa bp.... kalih ibu....sakulawarga aya dina gumulur karahayuan ginanjar kawilujengan ginanjar rahmat illahi jatnika sapapaosna".

"Salajengna manawi bahan katampi sugan kabiruyungan, dina titimangsa anu kalintang bagjana ieu simkuring seja ngadugikeun gerentes atina pun anak wastana cep....... Rehna dina mangsa-mangsa anu ka pengker anjeuna kungsi pateuteup patukeur tineung palemek patunda basa silih tampi kaasih ati silih nitipkeun nyadiri sareng tuang putri anu kakasihna neng .....".

"Kumargi kitu nya dina danget ieu pisan numawi tebih disungsi jauh dijugjug anggang diteang, maksad teu aya sanes ieu pun anak seja nohonana pasini patali janji anu bihari, kiwari parantos paheut seja hirup sasarengan hoyong resmi jatukrami".

"Salajengna mangga nyanggakeun ieu pun anak wastana cep.... tegesna dina danget ieu calon minantu, nyanggakeun ti luhur sausap ketu, ti handap sausap sapatu, ti tengahna aya anu bentelu ageungna sagede mutu teuasna sapertos batu, mugia kersa nampi kalayan kabingahan".

"Namung hapunten anu kasuhun simkuring kalih rombongan sakulawarga dongkapna ka ieu tempat estuning bet teu ngabantun naon-naon, isina mah nataku, sok sanaos bari diaping diabring-abring ngaleut ngeungkeuy ngabandaleut ngembat ngembat nyatang pinang, ieu oge sanes bade demonstrasi namung bade ngareformasi rehna pun anak anu kawit hirupna mandiri kiwari hoyong resmi jatukrami kagungan istri".

"Sakali deui hapunten simkuring kalih rombongan sakulawarga dongkapna ka ieu tempat teu jangjang teu jingjing teu kapal teu keupeul teu panggal teu panggul. Bade ngabantun kapal da teu kakeupeul, bade ngabantun jangjangna da teu kajingjing, bade ngabantun panggal da teu kapanggul. ku ayana kitu hapunten tina saneskanten kakiranganana".

"Namung teu weleh ageung kamelang, sok sanaos bari sakedik ngabantun encit (lamak) saciwit eta oge tamba lumayan kanggo engke tilam barudak tilasna bilih rarujit. Mangga nyanggakeun sanes seueurna anu janten sae namung mudah-mudahan sing kasaeanana anu janten seueur, kalih ti eta mugia sing ngajantenkeun tali kadeudeuh panyangreud benang kaasih simpay katresna kanggo salalawasna".

"Anu pamungkas mangga nyanggakeun, mangga tampi ieu pun anak wastana cep....kanggo ka tuang putri anu kakasihna neng...., mudah-mudahan sing ngajantenkeun pernikahan anu kenging ridho ti Allah swt dina enggoning nanjeurkeun tur ngaronjatkeun ajen kajembaran ibadah dina rumah tangga anu sakinah mawadah warohmah tur endah ku baroqah".

Cag heula ah BERSAMBUNG muga- muga aya mangfaatna, hapunten bilih aya ungkara basa nu pasalia teu luyu sareng undak usukna mugi kersa ngahapunten dina lepatna.

Salam Kawilujengan Aep Saepudin Zarkasih